"Gdy w roku 1739 Moskwa przejęła od Turcji pełny zarząd Zaporoża i Dzikich Pól  natychmiast przystąpiono do organizacji jednostronne ustanowionej granicy z Rzeczpospolitą (pomimo iż Traktat Andruszowski gwarantował wspólne  użytkowanie i zarządzanie tych ziem).

W miejscu gdzie rzeczka Targowica wpadała do Sinicy (Sinuchy) pobudowano gródek Archangielsk (południowy), później przemianowany na Nowoarchangielsk. Ów Archangielsk południowy, (szczególnie na początku swego istneinia), cieszył się względnym  bezpieczeństwem. Już chociażby dlatego, że po drugiej stronie Sinicy znajdowało się niesławnej dzisaj z renegackiej historii miasteczko Targowica.  Najbliższa moskiewska miejscowość Cybulewo (Cybulew) znajdowała się jednak od niego w odległości ok. 70 wiorst (ok. 73 km).  Urzędujący w Kijowie moskiewski  pułkownik Tansk(oj) posiadł zaś jako pierwszy generalnie  uprawnienie do budowania i zasiedlania siół, zlokalizowanych po moskiewskiej stronie Sinuchy.

Z biegiem czasu w istniejącej od dawna miejscowości Cybulewo  ustanowiono atamana i jednocześnie „osadczyka”/osadzcę  (kozaka z pułku mirgorodzkiego)  Sachajdancznego, w nowozbudowanym Archagielsku (południowym) funkcję „osadczyka” przejął urzędnik celny Stepan Tagan. Sachajdaczny wypełniał swoje zadanie zgodnie z oczekiwaniami władz moskiewskich i osiedlił na swoim terenie ok. trzystu osadników (jak podają źródła moskiewskie: uchodzących z Polski). Tagan zaś ani nie urzędował na miejscu i ani nie podejmował żadnych starań związanych ze ściągnięciem ludności na osadzenie. Stąd Tagan wkrótce został zamieniony przez kozaka z lewobrzeżnego pułku mirgorodzkiego – nazwiskiem, nomen omen,  Mirgorodzki.

Wobec natychmiast się pojawiających napadów moskiewskich kozaków na tereny Rzeczypospolitej (np. „osdadczyk zwenigorodkij” został schwytany na polskim terytorium i podany kaźni) Polacy wkrótce  podjęli kroki odwetowe: miał miejsce najazd na Archangielsk czy  Cybulewo /.../ oraz inną miejscowość po stronie moskiewskiej: Dawidówkę. Moskwa tymczasem zaczęła budować w okolicach Archangielska dalsze umocnienia i  tzw. „karauły” (wieże strażnicze na szczytach wzgórz). To zadanie poruczono  pułkownikowi mirogrodzkiego  lewobrzeżnego pułku kozackiego - Kalińskiemu.

W roku 1744 w tych okolicach rozlokowano  13 swobód, a w nich ponad 350 kozaków. Pobudowano też ponad 560 zwyczajnych domostw. Tutaj, tak jaki w drugich okolicach, podstawę „materiału kolonizacyjnego” stanowiły osoby zwolnione od wielu podatków.  Od ochroną pobudowanych „karaułów”, Moskwa zaczęła zasiedlać swoja stronę jednostronnie wyznaczonej granicy; w roku 1752  znajdowało się tam ok. 4000 domostw. Byli to przeważnie ludzie z lewobrzżnej Ukrainy, z pułkow swobodzkich, z Zaporoża i uciekinierzy z terenów polskich.     

A zatem  samo powstanie początków moskiewskiej „Noworosji” (Dzikie Pola i Zaporoże), objętej w jednostronne posiadanie w roku 1739 wbrew zapisom Traktatu Andruszowskiego,  wiąże się jednoznacznie z zasiedleniem pasa granicznego z Rzeczpospolitą  w latach 1744-1752.

Faktyczni „ojcowie założyciele” zaś tejże „Noworosji”: to kozacy z pułku mirgorodzkiego:   Sachajdaczny i Mirgorodzki. /.../

Rzeka Sinica (Sinucha)  w Nowoarchangielsku tu: ( tu też można zobaczyć mapę słynnej mieiscowości Targowicy, połozonej po polskiej stronie Sinuchy (Sinicy); dzis część Nowoarchangielska):

http://ua-travel.info/pl/catalog_details/580/2158.html /.../".

Tekst pochodzi z roku 2015 i został pierwotnie zamieszczony na innym blogu, ale wobec obecnje wojny moskiewsko-ukraińskiej wydaje się ważkie jego ponowne opublikowanie.

---

tagi: kozacy  zaporoże  zasiedlenie  uciekinierzy z polski  

	manama1
	23 września 2022 09:31

0     634    5 zaloguj sie by polubić