-

manama1

Finowie (i Estończycy) a władza carska i sprawa polska.

I. Chcąc przyczynić się do arcyciekawych dywagacji o różnych aspektach "polityki północnej" i ewentualnych możliwościach Polski w tej grze, postanowiłem mimochodem wskazać na pewnien mało znany,  a zaiste znamienny fakt z istorii narodu fińskiego i rego relacji z Moskwą. Wydaje się że kryje sę tu też pośrednio odpowiedź na pytanie o rzeczywisty - choć oczywiście zawieszony w czasie - stosunek Finlandii do "sprawy polsiej".

Otóż w dniu  16 maja  1855 roku Finowie wprowadzili u siebie rzecz kuriozalną Finowie, mianowicie  urzędową pokutę po śmierci aż za dobrze w Polsce znanego cara Mikołaja I

Uzależnieni od wieków od obcych (np. od Szwedów od XIII wieku) Finowie po przejęciu ich przez państwo moskiewskie wykazywali  najwyraźniej  równie wiernopoddańczy stosunek do carów moskiewskich. W ramach wierności państwu moskiewskiemu  dochodziło nawet do tak antypolskich  posunięć ze strony Finów, iż oddziały fińskie wspomagały Moskali w walce z Powstaniem Listopadowym.

Szczytem absurdu było jednak postanowienie „Cesarskiego Senatu Fińskiego” z dnia 10/22 marca 1855 roku, wydane z okazji żałoby po śmierci cara -oprawcy Polski, Mikołaja I   

Otóż dnia   10/ 22 marca 1855 roku senat fiński, „z powodu zejścia sławnej pamięci cesarza Mikołaja I,  nakazał po całym kraju powszechną żałobę, pokutę i modlitwę, i wyznaczył na to dzień 4 /16 Maja [1855 roku]”  .

Zdumiewa państwowe zadekretowanie nie tyle modlitwy i żałoby, co pokuty (rozmieć należy że każdy musiał- zgodnie z dekretem, a nie ze swoją wolą,  zadawać ją sobie i tonie za swoje grzechy a za grzechy moskiewskiego cara) i to –co już szczególnie zdumiewjąe - w kraju protestanckim.

To wydaje się pokazuje dość dobrze sedno stosunku Finów do silniejszych, nie tylko Szwedów znaczy.

 

II. A do tego, jakże znamienne przypomnienie, iż jakieś 34 lata wcześniej  w Powstaniu Listopadowym przeciwko Polsce walczyły też wojska fińskie. Poniżej - skrótowy opis fetowania przez władze i szlachtę bratniej Finom Estonii  (w drodze powrotnej Finów) wojsk fińskich wracających ze swojej zwycięskiej kampanii w Polsce.

Otóż 21 Marca 1832 roku, powracający z kampanii przeciwko Polsce  batalion fińskich strzelców gwardii zawitał do pokrewnego Finom Tallinna.  Tu został przyjęty z tym większą  radością, iż „był pierwszym oddziałem wojsk powracających ze szczęśliwie ukończonej wyprawy”. Podczas 17 dniu pobytu w Tallinie walczących z  polskim powstaniem zwycięskich wojaków fińskich” współubiegano się w uprzedzaniu wszystkich /…/[ich] chęci i dostarczaniu wszelkich uciech towarzyskiego życia”. Oficerów zapraszano na obiady do władz administracyjnych, komendant miasta Tallinna Spafarijew rozdawał żołnierzom  porcje mięsa i wódki (zapewne, jak było w zwyczaju: funt mięsa i  kwartę wódki).

Zabawy towarzyskie rozpoczęto już nazajutrz po przybyciu do Tallinna walczących przeciwko Polsce dzielnych żołnierzy Finlandii, gdyż  w dniu 22 marca 1832 roku. Na pierwszym balu  lokalna elita  w „imieniu towarzystwa” podejmowała dowódcę i oficerów fińskiego batalionu. Następnie zorganizowano na Później dawano dla nich bale u   radcy stanu hr. Buxhoevden „i po wielu innych znakomitszych domach”.  

W niedzielę 25 marca 1832 roku, stan rycerski i szlachta Tallinna i Estonii wystawili w słynnym domie  Schwarzenhaupter'ów obiad dla żołnierzy, „dla których nakryte były długie we wszystko hojnie opatrzone stoły”. Na obiedzie tym byli też nawet generałowie armii carskiej i wielu oficerów batalionu. Komendant miasta Tallinna  Spafarijew  wniósł zdrowie  cara Mikołaja  „i wszyscy obecni odpowiedzieli trzykrotnym ura.  Żołnierze spełniali je winem, które im obficie ze łzami rozczulenia nalewali sędziwi nawet obywatele, przypominając sobie własnych synów, w zwycięskich szykach cesarskich”. Dla dowódcy, oficerów i podchorążych nakryty był w klubie stół na 120 osób, do którego zaproszeni byli wyżsi wojskowi i cywilni urzędnicy, i wszyscy bawiący tu za urlopem oficerowie którzy znajdowali się w polskiej kampanii”. Wszystkich tych gości przyjmował formalnie marszałek gubernialny (szlachty) wznosząc rozliczne toasty.  „Uprzejmi  gospodarze i wdzięczni goście spoinie  jednymiż uczuciami /…./ spełniali zdrowia /…/ zwycięskiego rosyjskiego wojska, które z nowo - zdobytymi na ostatniej wyprawie laury złożyło u podnóża tronu niewątpliwe dowody męstwa i miłości ku swojemu władcy i ojczyźnie i usprawiedliwiło nieocenioną ufność monarszą”.

Tak oto carskie władze i lokalna szlachta Estonii fetowała w samych początkach wiosny roku 1832 dzielnych fińskich żołnierzy, walczących przeciwko polskim "miateżnikom". 

 

Rober Wilhelm Ekman, obraz przedstawiający Finów w walce przeciko Polakom pod Tykocinem w roku 1831 (data namalowania 1848)

 

PS. Kiedyś już o tym pisałem, jednak nie na tym blogu. 



tagi: moskwa  finowie  wiernopoddańczość  estończycy 

manama1
13 marca 2021 16:31
16     1236    3 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

Mathias92 @manama1
13 marca 2021 16:38

Moim zdaniem wybrali dobrą taktykę na przetrwanie narodu, bez niepotrzebnych powstań i represji. Ogromny rynek Imperium Rosyjskiego otwierał dla fińskiej gospodarki szansę rozwoju,ich kultura też mogła się rozwijać bez przeszkód. Sytuacja ziem polskich bez bezsensownych powstań listopadowego i styczniowego była by o niebo lepsza. 

zaloguj się by móc komentować

manama1 @Mathias92 13 marca 2021 16:38
13 marca 2021 16:41

oni ni tylko wybrali "dobrą taktykę na przetrwanie narodu" - co z ich unktu widzenia byłooczywiście prawdą- tak jak prawdą jest -moim zdaniem - zupełna bezprzedmitowość nadziei na wczęsniejsze ziażki z Polską, co czynnie utwalali ruski mir w Polsce. Wszystko ma swoją cenę.

zaloguj się by móc komentować

Pioter @manama1
13 marca 2021 17:24

W 1830 roku armie Królestwa Polskiego miały kilka opcji do wyboru:

- iść na pomoc Holendrom przeciw Belgii (zgodnie z umowami zawartymi pomiędzy Rosją a Niderlandami - nieważne czy spisanymi). Wystarczy tylko przypomnieć, że wszystkie dukaty holenderskie od połowy XVIII wieku były bite z rosyjskiego złota w mennicy w Petersburgu.

- ruszyć do walki przeciwko Prusom w celu zajęcia Pozniania, Torunia i Gdańska (na podstawie opracowywanych planów operacyjnych)

- siedzieć cicho u siebie. W tamtej sytuacji międzynarodowej małoprawdopodobne, ale w zasadzie możliwe, i nawet opcja do przełknięcia przez Jego Wysokość Cara Wszechrusi i Króla Polski

- wystąpić zbrojnie przeciwko Rosji - bez planu i jakiejkolwiek koncepcji

W wyniku prowokacji porucznika Wysockiego wybrano opcję najgorszą z możliwych. Opcja ta jednak uchroniła Prusy przed stratami terytorialnymi i pozwoliła wykroić z Niderlandów nowe państwo pod angielskim protektoratem.

zaloguj się by móc komentować

stanislaw-orda @manama1
13 marca 2021 17:26

A co w tym dziwnego, że fińscy luteranie wspomagali cara przeciwko zbuntowanym "papistom"?

Przy okazji:

Mikołaj I Pawłowicz Romanow - cesarz Imperium Rosyjskiego, w tym wielki książę Finlandii (od 1 grudnia 1825. Król Królestwa Polskiego  w latach 1825–1855,  nigdy nie przestał używać tego  tytułu. Automatycznie był zwierzchnikiem Orderu Orła Białego.

Mikołaj I Pawłowicz Romanow - cesarz Imperium Rosyjskiego, w tym wielki książę Finlandii (od 1 grudnia 1825, król Królestwa Polskiego  w latach 1825–1855 nigdy nie przestał używać tego  tytułu. Automatycznie był zwierzchnikiem Orderu Orła Białego.

Car koronował się (sam) w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w dniu 24 maja 1829 r.  ubrany w polski mundur wojskowy. Prymas Królestwa Polskiego arcybiskup Jan Paweł Woronicz, który przewodniczył uroczystości, nie włożył korony cesarskiej Anny Iwanowny, użytej w czasie koronacji na głowę władcy, ale  car Mikołaj zrobił to sam, a następnie koronował swoją żonę Aleksandrę

Następnie nowo koronowany król przeszedł (wraz z z małżonką) do Katedry warszawskiej
(Św. Jana).

Powstanie listopadowe 1831 było potraktowane jako rebelia przeciwko legalnemu władcy.

Formalnie rzecz ujmując było rebelią, podobnie jak Powstanie styczniowe 1863.
Pytanie dodatkowe: kto "powstał"w 1831r.,  a zwłaszcza dlaczego?

Nie tylko Finowie brali udział w  tłumieniu tego powstania. Przynajmniej kilkanaście nacji żyjących w ramach Imperium Rosyjskiego słuzyło w wojsku carskim, nie wyłączając Polaków czy Litwinów.

 

zaloguj się by móc komentować

manama1 @Pioter 13 marca 2021 17:24
13 marca 2021 17:29

To nie na temat, ale odpowiem: nie było żadnej opcji (Mikołaj ewidentnie szukał pretekstu do likwidacji autonomii Krolestwa i wcześniej czy poźniej by go znalazł) -natomiast oczywiście była prowokacja. W marcu 1831 Rosja i Prusy podpisują kolejną konwencję kartelową (o dezerterach), dodajac do niej TAJNE PROTOKOŁY o  sciganiu uchodżców polityczny.ch

zaloguj się by móc komentować

manama1 @stanislaw-orda 13 marca 2021 17:26
13 marca 2021 17:33

A co w tym dziwnego, że fińscy luteranie wspomagali cara przeciwko zbuntowanym "papistom"?

Absolutnie nic  w tym dziwnego ze luteranie wpierali prawosławie. To była cena za autonomię, na tyle cennną zę po smierci cara trzeba byó czynić formalnie narodową pokutę ;).  Zaiste mało narodów się tak uniżyło (i to przed odwiecznym wrogiem).

zaloguj się by móc komentować

manama1 @stanislaw-orda 13 marca 2021 17:26
13 marca 2021 17:34

sorry, powinno być w march 1830 roku- czyli na kilka miesiecy przed powstaniem ;)

zaloguj się by móc komentować

Pioter @manama1 13 marca 2021 17:29
13 marca 2021 18:25

Jednak na temat.

Finowie nie dali się sprowokować Anglikom ani Prusakom do wystąpień przeciw carowi. Dzięki czemu nic w ich autonomii się nie zmieniło przez całe panowanie Mikołaja. Gdyby car nie miał pretekstów do dokonania zmian w autonomii Królestwa, żadnych zmian by nie przeprowadził. A w przypadku wyruszenia armii Królestwa Polskiego do Belgii (przez Prusy - innej drogi nie było), na ich miejsce weszłyby inne jednostki imperium - i nic więcej.

zaloguj się by móc komentować

manama1 @Pioter 13 marca 2021 18:25
13 marca 2021 18:50

Wybaczy Pan - ale co do KP w pelni się nie zgadzam. Co do zmian w sprawowanu władzy w KP - zaczęły się jeszcze przed 1831- kwestia cenzury np.

Co zaż tyczy autonomii Finalndi, nie wszystko jest jednak oczywiste. W 1831 roku umiera Arsenii Zakrewskij, i jego miejsc ejeko generłą-gubernator zajmuje Mienszikow, który  "/.../ continued Finnish appeasement. The appeasement of the Finns could be seen as a prototype of the later Russification , as educated Finns moved to Russia in mass, seeking jobs within the Imperial Court to rise within Russian imperial society. The Russian language was studied excitedly as well, with more Finns seeking to learn Russian language, politics, culture, and to assimilate into Russian society. Even though Nicholas had no intentions on doing this, his inner office, specifically Nicholas's Interior Minister,Lev Perovski(in office: 1841-1852), advocated for  count Zakrevsky's ideas and further pushed the ideas of subtle Russification during the 1840s"

Są opisy jak kadeci helsinscy bieli i begli za carem Mikołajem i jego saniami, oddajć mu tym samym hołd.

zaloguj się by móc komentować

manama1 @Pioter 13 marca 2021 18:25
13 marca 2021 18:54

Wybaczy Pan - ale co do KP w pelni się nie zgadzam. Co do zmian w sprawowanu władzy w KP - zaczęły się jeszcze przed 1831- kwestia cenzury np.

Co zaż tyczy autonomii Finalndi, nie wszystko jest jednak oczywiste. W 1831 roku umiera Arsenii Zakrewskij, i jego miejsc ejeko generłą-gubernator zajmuje Mienszikow, który  "/.../ continued Finnish appeasement. The appeasement of the Finns could be seen as a prototype of the later Russification , as educated Finns moved to Russia in mass, seeking jobs within the Imperial Court to rise within Russian imperial society. The Russian language was studied excitedly as well, with more Finns seeking to learn Russian language, politics, culture, and to assimilate into Russian society. Even though Nicholas had no intentions on doing this, his inner office, specifically Nicholas's Interior Minister,Lev Perovski(in office: 1841-1852), advocated for  count Zakrevsky's ideas and further pushed the ideas of subtle Russification during the 1840s"

Są opisy jak kadeci helsinscy bieli i begli za carem Mikołajem i jego saniami, oddajć mu tym samym hołd.

zaloguj się by móc komentować

manama1 @manama1 13 marca 2021 18:50
13 marca 2021 18:56

Polecam:

Jussi Jalonen, On Behalf of the Emperor: The Finnish Guard's Campaign to Poland, 1831

The Slavonic and East European Review, Vol. 88, Np 3 (july 2010), pp. 468-494

 

 

zaloguj się by móc komentować

manama1 @manama1
13 marca 2021 19:02

A i jeszcze jdno. W regensubrgu napisali nawet:

"THE RUSSIAN LEGACY OF HELSINKI. What is the most Western Russian city? It is not Kaliningrad, which is more Germanthan Russian. I dare to say that it is Helsinki which is the most Russian European city."

https://www.uni-regensburg.de/index.php?eID=dumpFile&t=f&f=19746&token=d5a184432561eee186f843f3cc581ac176a5dadc

zaloguj się by móc komentować

MZ @Pioter 13 marca 2021 17:24
13 marca 2021 19:25

H.Korwin-Milewski wspomina jak wysoko postawiony biurokrata rosyjski mówi,"ci Finowie mają zbyt tęgie głowy,by dać się -jak Polacy-sprowokować do wywołania powstania.Efekty tego idiotpatryjotyzmu dzisiaj nam bokiem wychodzą. 

zaloguj się by móc komentować

manama1 @MZ 13 marca 2021 19:25
13 marca 2021 19:40

To raczej kwestia swositej (wówczas; niewolniczej)  mentalności. Kiedy Mikołaj w roku 1833 wizytował Helsinki, żeby sprawdzić stan nastrow w Finlandii, był zachwycony. Potem  - gdy stwiedził na dodatek, że "lojalnośc i dobre maniery" przeważały w kraju, napisał list do Paskiewicza, gdzie podnosił:

"jak wspaniale by dla nas było, gdyby wszędzie myślenie było tak zdrowe".

Juhani Paasivirta,  Finland and Europe, The Period of Autonomy & the Internatiolan Crisis 1808-1914, Minneapolis 1981,  s.65

zaloguj się by móc komentować

stanislaw-orda @manama1 13 marca 2021 19:40
13 marca 2021 22:47

Czyli jak?
Lepiej  czy gorzej  jest z tą mentalnością Finów w porównaniu do Polaków?

Rozumiem, że skoro "kontrapunktujesz" zachowanie obydwu nacji, to uważasz, że Finowie powinni brać
z nas przykład.

Ja tak nie uważam.

zaloguj się by móc komentować

manama1 @stanislaw-orda 13 marca 2021 22:47
13 marca 2021 22:56

Szanowny Pan dokładnie przeczyta zarówno opartą o fakty historyczne treść noty ,która jest o Finach i Estończykach , jak i moich -mam nadzieję - opartych i dalej o mariutm moich "komentarzy  do komentarzy". ESLI łaska też to proszę o zachowane zasady braku supozycji co do moich pogląow, a przede wszystkim  o skoncwtroane się na komentowaniu przy zachowaniu zasady merytoryczności i takiegotez dyskursu.

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować